|
بررسی تطبیقی آیات الجنّه مکّی و مدنی از حیث ساختار و مضمون
|
فاطمه دست رنج   1، علیرضا طبیبی |
|
|
|
چکیده: (1034 مشاهده) |
| در اندیشۀ دینی، «جنّت» جایگاه ابدی نیکوکاران و کانون نعمات الهی است، لذا واکاوی گزارههای قرآنی در توصیف بهشت و نیز ابعاد فرازمانی و فرامکانی قرآن کریم در این حوزه، ضرورتی غیر قابل انکار است. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی درصدد بررسی آیاتالجنّه در سورههای مکّی و مدنی است. نتایج این پژوهش در دو بُعد ساختاری و مضمونی، حاکی از آن است که در بُعد ساختاری، سطح آوایی آیات الجنّه مکّی از نظم آهنگ بیشتری برخوردار است. «انذار و تبشیر» و توصیف معاد، محور اصلی سورههای مکّـی اسـت لذا لحنها و ریتمهای آیات، مخاطب را در درک بهتر صحنههای قیامـت تهییج میکند. در بُعد مضمونی، توصیف نعمات مادی در آیاتالجنّه مکّی، فراوانی و تکرار بیشتری دارد. اما در آیات الجنّه مدنی نمود ابعاد معنوی بیشتر است و واژگان مشترک در آیاتالجنّه مدنی که حلقه اتصالی را میان سور مختلف برقرار کـرده دلیلی بـرای کشـف مفـاهیم مشترک سور و بیانگر شرایط و لوازم ورود به بهشت است. قرآن ویژگی هایمتعدد بهشت و امور مختلف مربوط به زمانها و مکانهای گوناگون را در نظام و چهارچوبی ترسیم کرده که پس از تأمل درباره موضوعهای متعدد میتوان به وحدت موضوعی آیاتالجنّه رسید. آوا و موسیقی آیات الجنّه، متناسب با سیاق معنی و مضامین سخن و اوضاع و مقتضیات مربوط به سخن دگرگون می‌شوند و به این ترتیب رابطه دقیقی بین مضامین و ساختار آیات الجنّه حاکم است. هماهنگی آیاتالجنّه با شرایط مخاطبان، وجهی از اعجاز بلاغی قرآن است که با کاربست الفاظ و تعابیر مردم عصر نزول و بدون تأثیر پذیری از فرهنگ آنان، بُعد فرا زمانی یافته و از مرز واقع‌گویی خارج نشده است. |
|
| واژه‌های کلیدی: آیات الجنه، مکی، مدنی، سطوح ساختاری، مضمون. |
|
|
متن کامل [PDF 357 kb]
(465 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/2/13 | پذیرش: 1400/2/10 | انتشار: 1400/2/10
|
|
|
|
|
|
