[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]   بخش‌های اصلی صفحه اصلی اطلاعات نشریه درباره نشریه هیات تحریریه اهداف ، زمینه ها و چشم انداز اصول اخلاقی نشریه آرشیو نشریه و مقالات کلیه شماره‌های مجله آخرین شماره برای نویسندگان راهنمای نگارش و ارسال (1) راهنمای نگارش و ارسال (2) فرم ارسال مقاله ثبت نام و اشتراک اطلاعات ثبت نام فرم ثبت نام برای داوران استفاده از ایمیل راهنمای داوران اسامی داوران ۱۴۰۰ به بعد تماس با ما اطلاعات تماس فرم برقراری ارتباط تسهیلات پایگاه راهنمای صفحات جستجو در پایگاه صفحه پرسش‌های متداول صفحه برترین‌های پایگاه اطلاع‌رسانی به دوستان پذیرفته پاییز و زمستان ۱۴۰۳ پذیرفته بهار و تابستان ۱۴۰۴ نمایه ها پیوندها انتشار آنلاین مقالات پذیرفته جستجو در پایگاه در مقالات نشریهدر مطالب پایگاه جستجوی پیشرفته انتشار آنلاین مقالات پذیرفته  | تاریخ ارسال: 1402/11/16 |  در این بخش مقالات پذیرفته شده قطعی ، پس از ویراستاری نهایی به تدریج و به شکل برخط منتشر می شوند تا در شماره مربوط قرار گیرند   پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۵-۲۹ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۱- بررسی تطبیقی دیدگاه وهابیت و اخوان المسلمین درباره جایگاه عقل در مسائل توحیدی مجتبی مرادی مکی[۱]، مهدی فرمانیان[۲]، محسن افضل آبادی[۳] (تاریخ دریافت مقاله: ۲۷/۰۹/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۰۸/۱۰/۱۴۰۳) چکیده مسئله جایگاه عقل در فهم معارف دینی، به ویژه در باب توحید، از دیرباز موضوع مباحثات گسترده‌ای در میان‌اندیشمندان اسلامی بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی، به مقایسه جایگاه و کارکرد عقل در فهم توحید از منظر دو جریان فکری تأثیرگذار یعنی وهابیت و اخوان المسلمین می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که وهابیت، برخلاف اخوان المسلمین، قلمرو عقل در فهم توحید را محدود کرده و به نوعی رویکردی حداقلی نسبت به آن دارد. این تفاوت در نگاه به عقل، پیامدهای قابل توجهی در فهم مفاهیم بنیادین توحید، از جمله براهین اثبات وجود خدا، تقسیم‌بندی توحید، اثبات صفات خداوند و تفسیر صفات خبری داشته است. رویکرد حداقلی وهابیت به عقل همچنین منجر به نفی برخی از آموزه‌های اسلامی همچون توسل، استغاثه و ولایت تکوینی اولیاء شده است. در مجموع، این پژوهش نشان می‌دهد که اختلاف در نگاه به عقل، به تفاوت‌های چشمگیری در فهم و تفسیر آموزه‌های توحیدی در میان وهابیت و اخوان المسلمین منجر شده است. کلید واژه‌ها: عقل، توحید، وهابیت، اخوان المسلمین، مسائل توحیدی.   [۱]. دانش پژوه سطح چهار رشته تخصصی کلام مقارن مدرسه علمیه عالی نواب، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)؛        moradimaki۱۳۹۳gmail.com  [۲]. استاد دانشکده مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران؛                              m.farmanianchmail.ir  [۳]. مدرس حوزه علمیه خراسان، مشهد، ایران؛                                                             afzl۱۴۴۲gmail.com اصل مقاله ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۳۱ـ۵۲ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۲-امکان‌سنجی استخراج قاعده وِزْر از آیات قصص قرآن آزاده عباسی[۱]، علی ثناگو[۲] (تاریخ دریافت مقاله: ۰۵/۱۰/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۲۶/۱۰/۱۴۰۳) چکیده قرآن، کلامِ خدا و کتاب آسمانیِ مسلمان‌ها، به عنوان نخستین و اَساسی‌ترین منبع احکام شرعی، پاسخگوی همه‌ی نیازهـایِ آدمی در بیشتر زمینه‌ها می‌باشد. با توجه به این که غالباً احکام فقهی این اِعجاز الهـی بـدون تفـصیل بیان شده و همواره به شِکل اَمر و نهی نیست بلکه گاهی در لابـه‌لای دانش‌های قـرآنی دیگر، مانند مباحث اخلاقی، اعتقادی و اَمثال و قِصص آن نیز قرار گرفته است. «قِصص قرآن»، یکی از مُـفادها و مدلول‌های سراسری، تکرارشَونده و تأثیرگذار قرآن کریم شُمرده شده و اَفـزون بـر آن، دربردارنده‌ی نکته‌ها و عبرت‌های بی‌شماری نیز می‌باشد؛ در بـسیاری از نمونه‌ها در نَقـل و لابه‌لای آیات قصص، احکام و قواعدی بیان شده است که می‌تواند بَستری برای استنباط و تفقّه قرار گیرند. از جمله «قاعده وِزر»، که یکی از قواعد فقهی مَنصوص است و مُتضمن مفهوم «اصل شخصی بودن» مجازات‌هاست. در برخی از قِصص انبیاء گذشته در قرآن به مسئله‌ی وزر و پیامَدهای اَعمال انسان‌ها اشاره شده است. به عنوان نمونه، داستان‌های پیامبرانی مانند حضرت نوح، حضرت موسی، و حضرت یوسفA، که هر کدام درس‌هایی درباره‌ی ایمان، صبر، و مسئولیت فردی دارند. این پژوهش سعی دارد تا با بهره بُردن از روش توصیفی ـ تحلیلی داستان‌های قرآن به این مسئله پاسخ دهد که استخراج قاعده وزر، چگونه از داستان‌های قرآنی قابل استخراج است؟ بررسی‌ها حکایت از آن دارد که علاوه بر آیاتُ الاحکام، بخشِ آیات قصص قرآن نیز قابلیتِ استحصالِ احکام دینی را دارد. کلید واژه‌ها: قرآن، فقه، قاعده فقهی، قصص قرآنی، قاعده وزر، ظرفیت فقهی، مسئولیت فردی.   [۱]. دانشیار گروه قرآن، دانشکده قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛abbasi.a.qhu.ac.ir [۲]. دانشجوی مقظع دکتری مدرسی معارف قرآن و حدیث، دانشکده علوم و معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران، ایران؛ alisanago۱۳۶۳gmail.com اصل مقاله ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۵۳-۷۴ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۳- جایگاه حقوق نسل‌های آینده در روایات اهل‌بیتD مصطفی کرمی‌پور[۱] (تاریخ دریافت مقاله: ۰۵/۱۱/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۲۱/۱۱/۱۴۰۳) چکیده حقوق نسل­های آینده از مباحث عدالت بین نسلی است، که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را داشته باشد. بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان‌ها و نسل‌ها است و برای برطرف کردن نیازهای آنان آفریده شده است و هیچ دلیلی مبنی بر تعلق مواهب الهی بر نسل فعلی و برتری آنان به نسل‌های آینده وجود ندارد و روایات اهل‌بیتD مشتمل بر آموزه­های مهمی در این زمینه بوده و نشان­دهنده این است. آن چه در آسمان و زمین وجود دارد، متعلق به همه انسان‌ها در تمام اعصار است و روایات وارده در این خصوص به  علاوه بر نسل کنونی (موجودین)، شامل نسل‌های آینده (معدومین) نیز می‌شود و بر ضرورت حفاظت از حقوق نسل­های آینده و مواهب الهی تاکید دارد و در کنار توجه به بعد معنوی، بشریت را به رعایت حقوق نسل­‌های آینده تشویق نموده و اصول و ضوابطی را برای حفاظت از این امر مقرر نموده است. کلید واژه‌ها: حقوق، نسل فعلی، نسل آینده، روایات،  عدالت بین نسلی.     [۱]. مدرس دانشگاه و فارغ التحصیل دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران؛  karamipourmostafagmail.com اصل مقاله ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۷۵-۹۷ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۴- تحلیل انتقادی دیدگاه وهابیت در مورد حدیث «غدر امت» صفدر رجب‌زاده،[۱]‌ محمد غفوری‌نژاد[۲] (تاریخ دریافت مقاله: ۱۴/۱۱/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۲۳/۱۱/۱۴۰۳) چکیده فرقه وهابیت همواره تلاش نموده است تا فضائل امیرالمؤمنین علی A را به چالش کشیده و به‌ویژه احادیثی که امامت بلا فصل ایشان را ثابت می‌نماید، مورد نقد قرار دهد. یکی از این احادیث، حدیث «غدر امت» است که وهابیت آن را جعلی و فاقد اعتبار می‌داند. با این حال، بررسی دقیق آثار فضیلت‌نگاری، تاریخی، رجالی، کلامی و حدیثی اهل‌سنت نشان‌می‌دهد که دیدگاه غالب در میان اهل‌سنت، با ادعای وهابیت متفاوت است. بسیاری از علمای اهل‌سنت، از جمله بزرگان حدیث، این حدیث را صحیح یا حسن دانسته‌اند. در این پژوهش، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و به شیوه‌ای انتقادی، به بررسی اشکالات وهابیت در مورد این حدیث پرداخته شده‌است. نتایج این بررسی نشان‌می‌دهد که این حدیث در منابع معتبر اهل‌سنت نقل‌شده و راویان آن نیز مورد وثوق دانسته شده‌اند. بنابراین، ادعای جعل این حدیث توسط وهابیت، با شواهد موجود در منابع اهل‌سنت سازگاری ندارد. کلید واژه‌ها: وهابیت، امامت، حضرت علیA، غدرامت، خیانت، صحیح، حسن   [۱]. پژوهشگر همکار گروه مطالعات تطبیقی اسلام و ادیان، پژوهشکده بین‌المللی امام رضاA  جامعه المصطفی العالمیه و دانش‌آموخته سطح چهار مدرسه علمیه عالی نواب، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)؛ s.rajabzadeh۱۳۷۰gmail.com [۲].  دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب و مدیر گروه مطالعات تطبیقی اسلام و ادیان، پژوهشکده بین‌المللی امام‌رضا A جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران؛            GhafooriUrd.ac.ir اصل مقاله ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۹۹-۱۲۰ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۵- درنگی در معنای لغوی- تفسیری واژه «حِلّ» در آیه دوم سوره بلد با تمرکز بر تحلیل انتقادی تفاسیر فریقین محبوبه موسائی‌پور[۱] (تاریخ دریافت مقاله: ۲۸/۱۱/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۰۸/۱۲/۱۴۰۳) چکیده شهرت فقهی یا تفسیری معنای برخی واژگان در قرآن، گاه مانع بازخوانی آنها در بستر آیه و فهم صحیح قرآن می­شود. واژه قرآنی«حِلّ»، نزد بسیاری از مفسران به خصوص عموم مفسران اهل سنت به معنای حلیت و روا بودن شرعی شهرت دارد و درآیه دوم سوره بلد نیز به همین معنا از سوی آنها به کار رفته و به روابودن قتل برای پیامبر در روز فتح مکه تفسیر نموده­اند. این تفسیر ضمن اینکه مخالف اخلاق و سیره پیامبرt در تاریخ و نیز مخالف حکم حرمت شرعی حریم مکه است، خاستگاه برخی شبهات و نقدها در مورد وحیانی بودن قرآن و جایگاه رسول خدا نیز شده است. برخی مفسران فریقین معانی دیگری چون هتک حرمت و حلیت قتل پیامبر توسط مشرکان در مکه یا سکونت ایشان در مکه را مراد آیه دانسته­اند. این تفاسیر نیز خالی از إشکال نیست. بر این اساس پژوهش حاضر  به روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی انتقادی به بررسی لغوی واژه و تأمل در سیاق بر مبنای تفسیر قرآن به قرآن  پرداخته واثبات می­کند؛ گوهر معنایی ریشه «ح ل ل» در بازشدن و آزاد شدن از قید، محوریت دارد. بنابراین به نظر می­رسد در آیه مورد بحث، به معنای رفع تنگنا و آزار پیامبر و به تبع یارانش برای زندگی آزادانه در مکه به دور از مخالفت مشرکان به کار رفته است. در این رویکرد، مطابق با فضای نزول سوره در شرایط زمانی سخت دعوت آشکار، خداوند به گونه تثبیت و تسلی،  این گشایش و آزادی را  به رسول خود وعده داده است. کلید واژه‌ها: قرآن، «حِلّ»، سوره بلد، نقد تفاسیر.   [۱]. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران؛                      m.mousaeipourpnu.ac.ir اصل مقاله ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- پژوهش‌ دینی شمارۀ ۴۹، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ صص ۱۲۱-۱۴۶ (مقاله پژوهشی)   Pazhouhesh Dini No. ۴۹, Autumn &Winter ۲۰۲۴/ ۲۰۲۵ ۶- زبان قرآن به‌مثابه زبان نشانه؛ تحلیل نشانه‌شناختی آیات قرآن با تأکید بر توحید ربوبی و جهان‌شمولی تفسیر مهدی نوری افشان[۱]، حامد فتوت احمدی[۲] (تاریخ دریافت مقاله: ۰۴/۱۲/۱۴۰۳ـ تاریخ پذیرش مقاله: ۱۴/۱۲/۱۴۰۳) چکیده این پژوهش با روش تحلیلی - تفسیری و با رویکردی نشانه‌شناختی به بررسی ماهیت زبان قرآن به‌مثابه «زبان نشانه» یا «نظامی از نشانه‌ها» می‌پردازد. با استناد به آیات و تأکید قرآن بر مفهوم «آیه» (نشانه‌بودن)، استدلال می‌شود که زبان قرآن فراتر از گزاره‌های عرفی یا علمی، مبتنی بر نظام نشانه‌شناختی است و قرآن نه‌تنها متنی دینی، بلکه شبکه‌ای از نشانه‌هاست که مخاطب را به کشف حقایق از طریق تعامل با نشانه‌ها و تأمل در هستی و توحید ربوبی -با تکیه بر کلیدواژه «حق» در قرآن- فرامی‌خواند. تحلیل محتوایی و نقش توحید ربوبی در هدایت انسان نشان می‌دهد که زبان نشانه‌محور قرآن، راهی جهان‌شمول برای درک حق ارائه می‌دهد که وابسته به فرهنگ، دانش و تجربه فردی و اجتماعی است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که رویکرد نشانه‌محور قرآن، امکان تفسیر پویا و تطبیق‌پذیر با شرایط زمانی- مکانی مختلف را فراهم می‌سازد، بدون آنکه به یکتابودن حقیقت خدشه وارد شود. این پژوهش همچنین توحید ربوبی و نزدیکی به حق را به‌عنوان محوری برای وحدت‌بخشی به تفسیرهای متنوع از نشانه‌ها معرفی می‌کند؛ زیرا خداوند سراسر عالَم را نیز برپایه زبان نشانه آفریده است. یافته‌ها حاکی از آن است که خوانش نشانه‌شناختی از قرآن، راه حلی برای رفع تضاد میان ثبات حقیقت و تغییرپذیری تفسیرها است. کلید واژه‌ها: زبان قرآن، زبان نشانه، آیه، حق، توحید ربوبی.   [۱]. استادیار مرکز زبان دانشگاه امام صادقA، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛                   nouriafshanisu.ac.ir [۲]. کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران؛ hamed.fotovatgmail.com اصل مقاله ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- دفعات مشاهده: 1392 بار   |   دفعات چاپ: 114 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 40 queries by YEKTAWEB 4710