[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
درباره نشریه
هیات تحریریه
اهداف ، زمینه ها و چشم انداز
اصول اخلاقی نشریه
آرشیو نشریه و مقالات::
کلیه شماره‌های مجله
آخرین شماره
برای نویسندگان::
راهنمای نگارش و ارسال (1)
راهنمای نگارش و ارسال (2)
فرم ارسال مقاله
ثبت نام و اشتراک::
اطلاعات ثبت نام
فرم ثبت نام
برای داوران::
استفاده از ایمیل
راهنمای داوران
اسامی داوران ۱۴۰۰ به بعد::
تماس با ما::
اطلاعات تماس
فرم برقراری ارتباط
تسهیلات پایگاه::
راهنمای صفحات
جستجو در پایگاه
صفحه پرسش‌های متداول
صفحه برترین‌های پایگاه
اطلاع‌رسانی به دوستان
پذیرفته پاییز و زمستان ۱۴۰۱::
پذیرفته بهار و تابستان ۱۴۰۲::
پذیرفته پاییز و زمستان ۱۴۰۲::
پذیرفته بهار و تابستان ۱۴۰۳::
پذیرفته پاییز و زمستان ۱۴۰۳::
نمایه ها::
پیوندها::
مقالات آماده شماره 45::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
:: مثالات آماده شماره ۴۵ ::
 | تاریخ ارسال: 1401/9/10 | 
مقالات در این بخش به ترتیب و با شماره صفحات مجله درج شده است و پس از تکمیل همه مقالات این شماره ، در بخش شماره 45 مجله قرار می گیرند
و پس از آن نسخه چاپی مجله منتشر خواهد شد. مقالات مندرج در این بخش قابل استناد به عنوان مقاله مندرج در شماره 45 ( پاییز و زمستان 1401 ) هستند.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 5-30 (مقاله پژوهشی)		  
Pazhouhesh Dini
No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023





1-تبیین سبک و اسلوب احتجاج امام رضا در حدیث مرو در زمینه لزوم تبعیت از حجت الهی (با محوریت کتاب الحجه کافی) براساس نظریه کنش گفتاری جان‌ سرل
منیر انیسی[1]، سیده فاطمه هاشمی[2]، سیدمحمد رضوی[3]
(تاریخ دریافت مقاله: 25/12/1400ـ تاریخ پذیرش مقاله: 7/3/1401)
چکیده
عملکرد امام رضا% مانند دیگر معصومان' در الگوسازی گفتاری و رفتاری شیعیان دارای نقش اساسی می‌باشد. به نظر می‌رسد با تحلیل احتجاجات ایشان در حدیث مرو، طبق نظریه‌های زبان شناسی، می‌توان به بینش‌های تازه‌‌ای دست یافت. این نوشتار براساس نظریه کنش گفتار جان سرل می‌باشد. این نظریه ابتدا توسط جان‌لی آستین مطرح و سپس توسط جان سرل گسترش پیدا کرد و نظریه کنش گفتاری یکی از نظریاتی است که در تکوین تحلیل گفتمان نقش بسزائی داشته است. تحلیل گفتمان واکنشی در برابر شکل سنتی‌تر زبان شناسی است که بر ساختار جمله تمرکز می‌کند و شکل تولید شده جمله در یک بافت معین پاره گفتار می‌باشد که اگر در مفهوم تولید گذاشته شود کنش گفتاری نامیده می‌شود. از نظر جان سرل کنش گفتاری به پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی تقسیم می‌شود. بررسی نشان می‌دهد که در احتجاجات امام رضا% کنش اظهاری بیش از دیگر کنش‌هاست و کنش‌های دیگر به مراتب خیلی کمتر به کار رفته است. به عبارتی در حدیث مرو ابتدا بیان واقعیت و سپس ترغیب حضرت برای برانگیخته شدن میل مردم برای گوش فرا دادن به سخنان ایشان جهت تعقل و تفکر در امر حجت الهی بیشترین کاربرد را داشته است. تطابق بافت موقعیتی حدیث مرو با انواع کنش‌های به‌کار رفته در متن، نشان از قدرت بالای مخاطب شناسی و درک عمیق آن حضرت از بافت موقعیتی است چرا که گفتار امام، در واقع واکنش و عکس‌العمل ایشان در انحراف جامعه اسلامی در نصب الهی امام معصوم است نسبت به سیاستهای نادرست و منفعت‌طلبانه حکومت وقت. روش استفاده در این بررسی توصیفی، تحلیلی به صورت تحلیل محتوا (گفتمان) است. واحد تحلیل، جمله قرار گرفته است و ابزار تحقیق کتابخانه‌ای است.
کلید واژه‌ها: احتجاجات، امام رضا%، حدیث مرو، کنش گفتاری، جان سرل.
 
1. دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران؛                    Drmoniranisigmail.com
2. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛Dr.fat.hashemigmail.com
3. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران؛Dsmrazaviyahoo.com

(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 31-55 (مقاله پژوهشی)		  

Pazhouhesh Dini
No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023
 











2-اهمیت «زبان و بیان» در تربیت و بازپروی مجرم (پژوهش موردی واژگان آیه 178 البقره)

سیدمحمد صدری[1]، احمد باقری[2]، محمد جعفرنژاد[3]

(تاریخ دریافت مقاله: 15/5/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 12/6/1401)
چکیده
اصلاح و بازپروری مجرمان از مباحث با اهمیت و ضروری جوامع در طول حیات انسان‌ها بوده است. نظام جزایی اسلام،‌ ‌در برخورد با جرم و مجرم،‌ ‌هرگز از هدف اصلی خود که تربیت و بازپروی مجرم است،‌ ‌غافل نبوده است و در این راستا از خفیف ترین راه برای بازپروری مجرمان در جهت اعتلای منزلت حقوق انسانی او بهره می‌جوید و از ابزارهای تربیتی اصلاحی متفاوتی مثل: موعظه،‌ ‌هجر،‌ ‌عفو،‌ ‌توبه و... بهره می‌جوید؛ اما مقدم این ابزارهای تربیتی اصلاحی، تربیت و بازپروری در قالب کلمات با بار معنایی مهربانانه و ملایم است، مثل کلمات آیه 178سوره البقره که براساس یافته­های این تحقیق،‌ ‌برخلاف برداشت­های نادرست از آیه یاد شده مبنی بر خشونت­بار بودن حکم قتل عمد،‌ ‌قرآن‌کریم،‌ ‌با گزینش و چینش کلمات،‌ ‌خشن‌ترین،‌ ‌حادثه مجتمع بشری را مدیریت می‌کند و بــا بــه‌کــارگیــری کلمــات دارای بار مثبت،‌ ‌مثل: احسان،‌ ‌رحمت،‌ ‌تخفیف،‌ ‌... و به‌ویژه «بــرادر» خوانــدن قاتــل،‌ ‌ضمن پذیرش حادثه رخ داده،‌ ‌درصدد حل مسئله با ظرافـت‌هـای اخلاقـی و تربیتـی است. این مقاله که به روش کتابخانه‌ای تنظیم شده، سعی در اثبات اهمیت «زیان و بیان» در مساله تربیت و بازپروی در اسلام را دارد.
کلید واژه‌ها: آیه 178سوره بقره،‌ ‌بازپروری مجرم،‌ ‌تربیت،‌ ‌جرم،‌ ‌قصاص، زبان و بیان.
1. دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)؛         smsadri42pnu.ac.ir
2. استاد گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛                                               baghreiut.ac.ir
3. دانشجوی مقطع دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران؛                jafar55pnu.ac.ir  
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 57-74 (مقاله پژوهشی)		  

Pazhouhesh Dini

No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023







3-رابطه‌ی ماهوی متون کهن طبی و روایات طبی؛ تحقیق موردی روایات حفظ‌الصحه
مجید معارف[1]، مهدی علیزاده وقاصلو[2]، مرضیه نورانی نگار[3]
(تاریخ دریافت مقاله: 1/6/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 13/6/1401)
چکیده
یکی از انواع روایات، روایات طبی است که در منابع شیعه و سنی وارد شده است. در کنار روایات، برخی منابع علمی مسلمانان، کتاب‌هایی است که دانشمندان مسلمان در موضوع طب تدوین کرده‌اند. از آنجایی که بخش زیادی از روایات طبی از قوت سندی برخوردار نیستند؛ لذا دیدگاه‌های گوناگونی در خصوص منشاء و اعتبار این احادیث مطرح شده است. از دیگر سو به دلیل موضوع این روایات که در زمره‌ی دانش‌های بشری است، درخصوص رابطه‌ی ماهوی متون کهن طبی و احادیث طبی سه گمانه مفروض است. در یک نگاه بدبینانه، شاکله‌ی اصلی روایات طبی، متونی جعلی هستند که براساس منابع طبی ساخته و پرداخته شده و با چسبانیدن اسانیدی بدان‌ها در مجامع روایی وارد شده‌اند. نگاه مقابل آن تدوین منابع طبی براساس روایات طبی است؛ یعنی به‌طور کلی دانش طب بر پایه‌ی روایات طبی معصومان‌( و با حذف اسانید آنها شکل گرفته است. احتمال سوم هم ماهیت جداگانه‌ی این دو دسته از منابع است که از دو منشاء متفاوت شکل گرفته‌اند و در صورت اثبات آن، بطلان دو گمانه‌ی نخست آشکار خواهد شد. لازمه‌ی کشف درستی گمانه‌ی سوم نیز بررسی تطبیقی میان این دو دسته از منابع است. وجود موارد تشابه و اختلاف میان این دو دسته از منابع که حاصل یک بررسی تطبیقی است، درستی گمانه‌ی سوم را نمایان می‌سازد.
کلید واژه‌ها: احادیث طبی، متون طبی، اشتراک، تفاوت، حفظ الصحه.
1. استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده‌ الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران، (نویسنده‌ی مسؤول)؛maarefut.ac.ir
2. استادیار گروه طب ایرانی دانشکده‌ طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران؛M-alizadehvsina.tums.ac.ir
3. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران، ایران؛                        m_nouraninegarut.ac.ir 
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 75-108 (مقاله پژوهشی)		  
Pazhouhesh Dini
No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023







4- ریشه‌یابی تفکرات غالیانه و شعوبیِ روایات مجازات شیخین در متون نصیریه
مهدیه پاکروان[1]، علیمحمد ولوی[2]، نصرت نیلساز[3]
(تاریخ دریافت مقاله: 8/6/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 19/6/1401)
چکیده
اعتقاد به تناسخ در نگاه نصیریان به ظهور قائم تأثیر برجسته‌ای دارد. آن‌ها معتقدند بدکاران پس از آن‌که از صورت انسانی خارج شدند، در قالب جمادات، نباتات، بهائم در می‌آیند و این عذاب تا ظهور قائم ادامه دارد. پس از ظهور، آن‌ها به‌صورت انسانی خود در می‌آیند و توسط قائم کشته می‌شوند تا جایی که جوی‌های خون جاری می‌شود. از منظر نصیریان شیخین نیز پس از مرگ به عوالم تناسخی وارد و مدام شکنجه می‌شوند. آن‌ها پس از ظهور قائم محاکمه و به اشد مجازات محکوم خواهند شد. این پژوهش با بررسی منابع غالیان پیشانصیری و نصیری، نشان می‌دهد که از اواخر قرن دوم گفتمان مجازات شیخین در حلقات غالیان کوفی وجود داشته و سپس در آثار حسین‌بن‌حَمدان خَصیبی پیشوای نصیریان همراه با تفصیل و جزئیات فراوانی برجسته‌سازی شده است. بعد از وی نیز شاگردانش این مضمون را در قالب‌هایی جدید بازسازی کرده‌اند. بررسی إسناد - متن این روایات نشان می‌دهد که اندیشه‌های غالیانه و نیز شعوبی‌گری و عرب‌ستیزی در شکل‌گیری و فربه شدن این گفتمان نقش بسزایی داشته است. این تحقیق با روش تحلیل محتوا با طی کردن گام‌هایی چون جمع‌آوری داده‌ها، مقوله‌یابی و کدگذاری روایات، مقایسه کمی و کیفی آن‌ها و بررسی إسناد-متن روایات نتایج خود را ارائه داده است.
کلید واژه‌ها: نصیریه، مجازات شیخین، شعوبی‌گری، مهدی (ع)، غلات.
1. دانشجوی دکترای تاریخ اسلام، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران؛                          m.pakravanalzahra.ac.ir
2. استاد گروه تاریخ، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛                        a.valavialzahra.ac.ir
3. دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران؛                        nilsazmodares.ac.ir
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 109-142 (مقاله پژوهشی)		  
Pazhouhesh Dini
No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023








5-رویکرد قرآن کریم در دگردیسی ضمانت‌های اجرای قانون جامعه عصر نزول
مهدی صفرزاده[1]، مهدی مطیع[2]، محمدرضا حاجی اسماعیلی[3]، امیر احمدنژاد[4]
(تاریخ دریافت مقاله: 15/4/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 21/6/1401)
چکیده
جامعه حجاز پیش از نزول قرآن، قوانین متعددی داشت که نهادینه بودن آن‌ها نشان دهنده وجود اهرم‌هایی برای الزام به قانون است. با نزول قرآن و اصلاح فرهنگ جامعه، در انگاره جامعه از قانون و به تبع آن ضمانت‌های اجرای قانون تحول بنیادین صورت گرفت. این پژوهش به شیوه اسنادی و توصیفی ـ تحلیلی با بررسی آیات مرتبط و کتب تاریخی، به این سؤال پاسخ داده است که قرآن در روند تغییر ضمانت‌های اجرای قانون جامعه عصر نزول، چه روش و رویکردی داشته است. بدین منظور ابتدا از طریق بررسی شرایط اعتقادی و اجتماعی این جامعه، «امنیت‌خواهی»، «منفعت‌طلبی» و «خرافه‌گرایی» به عنوان اهرم‌های الزام قانون در جامعه جاهلی آشکار گردید. سپس روش قرآن در تغییر انگاره جامعه از قانون از طریق «رواج وحدت و برادری»، «رواج علم و عقلانیت»، «زنده کردن احساسات انسانی» و «تابوت‌شکنی و عدالت‌خواهی» به عنوان مبنای دگردیسی ضمانت‌های اجرایی تشریح شد. در پایان تأثیر رویکرد قرآن در اصلاح ماهیت ضمانت‌های اجرایی جامعه جاهلی و شکل‌گیری «ضمانت‌های درونی» و «ضمانت‌های عمومی» در جامعه اسلامی تبیین گردید.
کلید واژه‌ها: قرآن‌ کریم، قانون، انگاره قانون، الزام قانون، ضمانت اجرای قانون.
 
1. دانشجوی مقطع دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛Mahdi.safarzade.esfgmail.com
2. دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران، (نویسنده مسئول)؛        M.motialtr.ui.ac.ir
3. استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛                         m.hajiesmaeililtr.ui.ac.ir
4. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران؛                     Ahmadnezhadltr.ui.ac.ir
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 143-175 (مقاله پژوهشی)		  
Pazhouhesh Dini

No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023








6-روش‌شناسی جامع شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید
محسن رفعت[1]، بشیر سلیمی[2]
(تاریخ دریافت مقاله: 6/6/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 21/6/1401)
چکیده
ابن­ابی­الحدید معتزلی به عنوان مشهورترین شارح کتاب نهج البلاغه، کتاب خود را با نام «شرح نهج البلاغه» سامان داده که از نیکوترین شروح نهج البلاغه به شمار است، وی در جهت شرح کلام امیرمؤمنان% از روش­هایی بهره جسته تا شرح کلام در جایگاه خویش، خوش نشیند، در تفسیر آن توجه ویژه­ای مبذول داشته، و اساس شرح خود را بر پیاده نمودن قواعدی بنا نهاده است. این مقاله، به بررسی روش­های مهم موجود نزد شارح از قبیل استخراج روش قرآنی، حدیثی، ادبی، تاریخی، کلامی و شرح بر پایه­ی علوم فرعی دیگر نسبت به شرح و تفسیر کلام امام پرداخته­ و درصدد است نشان دهد که وی در استخراج این روش­ها با اصول، معیارها و گزاره­هایی اقدام به شرح کلام امیرمومنان% نموده که در خور توجه است.همچنین در پایان با نگاه آماری جداول فراوانی و گراف‌ها ارائه گردیده است. منابعی که وی در آنها تکیه کرده پایه­ی کاربست چنین روش­هایی است، که می­توان نتیجه گرفت شارح، کلام امام را چونان یک مجتهد منتقد تفسیر می­کند و در اجتهادش به قرآن، حدیث، ادبیات، تاریخ، کلام و دیگر موارد از این دست استناد می‌ورزد، ضمن این که سه منهج ادبی، تاریخی و کلامی او را می­توان در میان روش‌های او ویژه دانست.
کلید واژه‌ها: شرح نهج­البلاغه، ابن­ابی­الحدید، منهج، فقه الحدیث، امام‌علی %، روش‌شناسی.
1. استادیار گروه قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران؛                  mohsenrafaathmu.ac.ir
2. دکترای علوم قرآن و حدیث، مدرس گروه قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛salimibashiryahoo.com
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 177-200 (مقاله پژوهشی)
  
Pazhouhesh Dini

No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023







7-نقد دیدگاه سید ابوالفضل برقعی در تفسیر آیه مباهله
فاطمه غفارنیا[1]، علی محمد میرجلیلی[2]، رضا بنی‌اسدی[3]
(تاریخ دریافت مقاله: 27/6/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 10/7/1401)
چکیده
سید ابوالفضل برقعی از قرآنیون معاصر ایرانی است که بر مبنای قرآن­بسندگی، کتاب تفسیر «تابشی از قرآن» را به رشته تحریر در آورده است و در مقدمه کتاب خویش چنین ادعا دارد که با تکیه بر آیات قرآن و پذیرش سنت پیامبر اکرم$ به عنوان تفصیل­دهنده آیات مجمل قرآن، بدون تعصبات مسلکی به بیان حقائق خواهد پرداخت؛ اما بررسی­ها نشان می­دهد در آیه مباهله که یکی از آیات ولایت است، وی تابع قواعد تفسیر قرآن کریم نبوده و سنت نبوی را نیز نادیده انگاشته است. سید ابوالفضل برقعی در شیوه تفسیری خود برای گریز از تطابق «انفسنا» بر حضرت علی%، دچار لغزش­هایی شده و برخی از قواعد تفسیر مانند پایبندی به اصول محاوره عرفی و عقلائی، رعایت ادبیات عرب، عدم مخالفت تفسیر با سنت قطعی، ممنوعیت تفسیر به رأی و لغزش در معناشناسی کلمه را نادیده گرفته و یا از آن­ها غفلت نموده است. به چند دلیل از جمله تطابق انفسنا بر امیرالمومنین علی% توسط غیرشیعیان، بی‌دقتی در نظیریابی برای آیه و عدم لزوم پذیرش وحدت وجود برای صحت تطابق آیه بر حضرت علی%، نظر وی مردود است. درباره نقد نظر برقعی پیرامون آیه مباهله پژوهش مستقلی مشاهده نشده است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است به بررسی و نقد نظر سید ابوالفضل برقعی درباره آیه مباهله می­پردازد.
کلید واژه‌ها: برقعی، قرآن­بسندگی، آیه مباهله، أنفسنا، تفسیر «تابشی از قرآن».
 
1. دانش آموخته سطح 4، رشته تفسیر تطبیقی، موسسه آموزش عالی حوزوی رفیعه المصطفی، تهران، ایران؛ Masumi251gmail.com
2. استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه میبد، میبد، ایران؛ Almirjalilgmail.com
3.  استادیار، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران (نویسنده مسئول)؛ Fatemi251gmail.com
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 201-223 (مقاله پژوهشی)		  

Pazhouhesh Dini
No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023







8- ادله روایی مشروعیت امر و نهی مردم به حاکمان
مهدی منتظر قائم[1]
(تاریخ دریافت مقاله: 29/6/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 10/7/1401)چکیده
این مقاله در مورد «ادله روایی مشروعیت امر و نهی مردم به حاکمان» است. امر و نهی حاکمان به مردم به شکل قانون درمی­آید و امر و نهی مردم به حاکمان، اغلب در قالب انتقاد و اعتراض خود را نشان می­دهد. تأثیر زیادِ این امر و نهی در جامعه ضرورت پاسخ مستدل به سؤال از «ادله مشروعیت امر و نهی مردم به حاکمان» را افزایش می­دهد. با نگاه درون دینی و به روش توصیفی-تحلیلی، دست­­کم با استناد به ده دلیل روایی می­توان اثبات کرد که مردم حق دارند حاکمان را امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ از جمله: لزوم نترسیدن مردم از امر و نهی به حاکمان، مذمت ترک نهی از جور حاکمان، لزوم مخالفت عالمان با بدعت­های حاکمان، تشویق مردم به مطالبه­گری از حاکمان، فضیلت بیان حق و عدل در برابر حاکم، انگیزه حرکت امام حسین% و سیره معصومان. در این باره ادله معارضی هم هست؛ ولی با بررسی آن­ها می­توان به این نتیجه رسید که: ادله متعارض قابل جمع هستند و اگر امر و نهی به حاکمان با شرایط خودش انجام شود مشروع است و کسی نمی­تواند با استناد به ادله دینی این حق را از مردم بگیرد.
کلید واژه‌ها: امر به معروف، نهی از منکر، امر به حاکم، نهی از جور حاکم، انتقاد از حکومت، حقوق عمومی، مشروعیت.
1. دانشیار دانشکده حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران؛                              montazerujsas.ac.ir
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پژوهـش‌ دینی
شمارۀ 45، پاییز و زمستان 1401
صص 225-248 (مقاله پژوهشی)		  
Pazhouhesh Dini

No. 45,  Autumn & Winter 2022/ 2023







9-معناشناسی « استعاذه» در نهج البلاغه
آزاده عباسی[1]، مریم شاه بیدکی[2]
(تاریخ دریافت مقاله: 16/3/1401ـ تاریخ پذیرش مقاله: 7/8/1401)
چکیده
معناشناسی واژگانی، ازجمله زیرمجموعه‌های زبان‌شناسی بوده و به تحلیل معنای کلمات و نیز جملات یک متن پرداخته و سعی در تبیین نظام معنایی موجود در یک متن دارد. بهره‌گیری از این روش به خواننده کمک می‌کند تا با توجه به ساختار عبارات، از نگاه ماتن به متن نگریسته و به زنجیره‌های معنایی دست یابد. نهج‌البلاغه یک مجموعه روایی است که به عنوان أخ‌ القرآن شهرت دارد. حاصل مطالعه معناشناسه این متن روایی فهم و درک بهتر منظور نظر گوینده آنست. استعاذه ازجمله مفاهیم مطرح‌شده در نهج‌البلاغه است که به جهت ارتباط آن با مسائل معرفتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از معناشناسی هم‌زمانی درصدد دستیابی به میدان معنای واژه «استعاذه» در نهج‌البلاغه است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که مفهوم استعاذه از ریشه سه‌حرفی (ع و ذ) در نهج‌البلاغه به معنای پناه بردن بوده و با مفاهیمی همچون استغاثه و استعصام هم‌معنا است. اموری همانند فقر و گمراهی به‌عنوان مقولات مستعاذ منه مطرح‌شده و استعاذه صرفاً به الله مجاز می‌باشد.

کلید واژه‌ها: معناشناسی، نهج البلاغه، استعاذه، استغاثه، غیاث، التجاء، استعصام.
 
1. دانشیار گروه قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران، ایران (نویسنده مسئول)؛                       abbasi.aqhu.ac.ir
2. کارشناس ارشد علوم و معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران، ایران؛            marmarsh315gmail.com
(دریافت اصل مقاله)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
10-
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
11-
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
12-
دفعات مشاهده: 147 بار   |   دفعات چاپ: 2 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
مجله پژوهش دینی pazhouhesh dini
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4540