انگاره شیطان در متون دینی تورات و قرآنکریم همسو با مولفههای خداشناسی و هستیشناسی بازشناسی میگردد. هستی شیطان در پنداره روایی تورات از ناهمسانی یا فقدان وحدت وجودی بهره دارد و با صورتبندی متفاوت، روایی طبیعی و انتزاعی و با کارکردهای گوناگون بازنمون شده است. شیطان در انگاره پیشا اسلامی از ماهیت اسطورهای در ذیل ربالارباب پرستی خوانش شده است و دگرگونی روایی تورات از شیطان بهعنوان موجودی آگاه، خیرخواه و با گمانه مستقل از خدا با کارکرد خاص به موجودی دوراندیش، آزماینده و فریبکار، برآمده از شیوه پیدایی و پدید آمدن تورات در روند تاریخی، همزیستی، همکنشی با تمدنها(میانرودانی) و پیوند با نظام گفتمانی آنان است، ولی در رهیافت قرآنی با محوریت توحید، معنای نوینی از آن ارائه شده است. تبار شیطان در روایتگری تورات از ماهیت الوهی اساطیری بهره داشته و کارکرد دوگانه او برای نظم زمینی، ذیل خدای برتر قابل خوانش است، اما تبار شیطان در قرآن به عنوان آفریده خداوند و بهرهمند از صفت اختیار با کارکرد همگون (وسوسهگر، گمراهکننده،...) روایت شده است. در این جستار با بهرهمندی از شیوه معناشناختی همزمانی و درزمانی و مولفههای همبسته با آن به بازخوانی تبارشیطان از جهت چیستی و کارکردی در متون تورات و قرآنکریم پرداخته و تلاش شده تفاوتهای روایی آن را آشکار سازد.
Abbasi S, Amin Naji M, Delafkar A, Nekounam J. The Genealogy of the Idea of Satan in the Torah and the Holy Quran. 3 2020; 19 (40) :91-118 URL: http://pdmag.ir/article-1-1134-fa.html