در تفسیر عبارت «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ» (الانعام، 2)، آراء مختلفی از سوی مفسران مطرح شده است. واژه «اجل» در تفاسیر به معنای مدت زمان تولد تا مرگ، اجل محتوم، اجل آخرت، خواب، اجل قابل تقدیم و تاخیر، اجل دنیا، اجل بعث و اجلی که در لوح محو و اثبات ثبت شده است، آورده شده است. همچنین در تفسیر «أَجَلٌ مُسَمًّی» اختلاف زیادی در میان آراء مفسران دیده میشود و آن را به: فاصله زمانی مرگ تا قیامت(مدت زمان برزخ)، اجل قابل تقدیم و تاخیر، اجل دنیا، اجل قیامت، اجل مرگ، اجل ثابت و محتوم، فاصله زمانی خلقت تا مرگو ... تفسیر کردهاند. صرف نظر از آرائی که هیچ دلیلی برای آنها ارائه نشده است، سایر آراء در چهار دسته اصلی تقسیم بندی میشوند: دسته اول که اجل را مدت عمر و اجل مسمی را مدت زمان پس از مرگ میدانند، دسته دوم که اجل و اجل مسمی را در معنای خواب و مرگ گرفتهاند، دسته سوم که اجل را محتوم و اجل مسمی را غیر محتوم میدانند و دسته چهارم که اجل را قابل تقدیم و تاخیر و اجل مسمی را محتوم و ثابت میدانند. این پژوهش با بررسی دلایل مفسران در ارائه این آراء و با تکیه بر ارتباط آیات و با توجه به ترتیب و ارتباط میان واژگان در این آیه نشان میدهد چگونه بررسی سیاق و ارتباط واژگان در تفسیر تطبیقی این آیه به کمک مفسر میآید. همچنین توضیح خواهد داد اجل مطابق پیامد اعمال انسانها قابل تقدیم و تاخیر بوده و اجل مسمی، اجلی در علم خداست که در پایان زندگی هر فرد زمان وقوع این دو اجل بر هم منطبق میشود.
Boroumand M H, Judavi A, Shahbazi S. A Comparison of the Views of Interpreters in the Interpretation of “ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ” Based on the Relationship between Verses. 3 2020; 20 (41) :53-77 URL: http://pdmag.ir/article-1-1245-fa.html
برومند محمدحسین، جودوی امیر، شهبازی سامیه. تطبیق آراء مفسران در تفسیر «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ» با تکیه بر ارتباط آیات. پژوهش دینی. 1399; 20 (41) :53-77