اثنی عشریه، از بزرگترین فرقههای امامیه بشمار میآید و از زمان رسول خدا صلّ الله علیه و آله و سلّم به شیعه معروف بودهاند. اهمیت این فرقه توجه اتان کلبرگ مستشرق شیعهشناس را به خود جلب و او این فرقه را محور مطالعاتی خود قرار داده است. کلبرگ در مقاله نخستین کاربردهای اصطلاح اثنی عشریه،با استناد به کتاب الشجره ابوتمام، فرقه اثنی عشریه را با فرقه حربیه یکی دانسته است. حربیه پیروان عبدالله بن حرب کندی بودند که عبدالله را به عنوان امام بعد از ابوهاشم فرزند محمد حنفیه، میدانستند. یاران او بعد از مدتی به کذب ادعای امامت او پی بردند و از او روی گردان شدند. در مقاله حاضر، نخست فرقه اثنی عشریه را در منابع شیعه و اهل سنت معرفی کرده، سپس با بیان گزارشی از این دو فرقه در کتب ملل و نحلی که قبل از کتاب الشجره ابوتمام، تألیف شدهاند، عدم صحت ادعای اتان کلبرگ در یکسان انگاری دو فرقه حربیه و اثنی عشریه، روشن میگردد.
Najafi M A, Aram M R. An Evaluation and Critique of the Perspective of Ethan Kohlberg on Identifying Ithna 'Ashariyah Sect with Harbiyah Sect. 3 2020; 20 (41) :259-278 URL: http://pdmag.ir/article-1-1254-fa.html
نجفی محمدعلی، آرام محمدرضا. ارزیابی و نقد دیدگاه اتان کلبرگ در یکسان انگاری فرقههای اثنی عشریه و حربیه. پژوهش دینی. 1399; 20 (41) :259-278