استعارۀ مفهومی، از موضوعات کلیدی علم زبانشناسی شناختی است که اساس آن، فهم یک حوزۀ مفهومی بر حسب حوزۀ مفهومی دیگر است. معناشناسی شناختی از جمله دانشهایی است که راه را برای کشف و تحلیل روابط درونمتنی روایات هموار میکند. معصومان(ع) برای بیان مفهوم «عقل»، مخاطبان خود را از رهگذر امور مادی و محسوسات به تأمل در امور نامحسوس فرا میخوانند. این فرایند موجب القای تعالیم دینی از طریق ارائۀ شباهت هستی شناختی و معرفت شناختی میان دو حوزۀ مبدأ و مقصد میشود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل استعارههای مفهومی «عقل» در روایات است. پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که مهمترین حوزههای مفهومی «عقل» در روایات شامل نور و روشنایی، سرمایه و ثروت، بینیازی، بخشش، نعمت، زیبایی و آراستگی، هدایتگری، قدرت و فرماندهی، آبادانی، درمانگری، دوستی و گشایش است که با ترکیب طرحوارههای تصویری حاصل از دو حوزۀ مبدأ و مقصد، نظام شناختی هدفمند و روشنگرانه را در بافتی استعاری و قابل درک ارائه داده و سبب باورپذیری و تمرکز و انتقال هرچه بهتر آموزهها شده است.