اذن و رضایت نسبت به تصرف و نقل و انتقال مالکیتها و حقوق، اساس داد و ستدها را شکل میدهد؛ بهگونهای که اعتبار سایر اقدامات معاملهگران در راستای ابراز قصد مبتنی بر رضایت وارده سالم از عیوب، تعریف میگردد. از جمله مسائل مهم مطرح در این خصوص، تعیین روشهای کاشف از تحقق رضایت است. علاوه بر اذن صریح، اذن فحوی، رضای فعلی و قولی، اذن و رضایت ناشی از شاهدِ حال نیز بهعنوان یک نظریه در فقه امامیه مطرح است؛ لیکن در خصوص شرایط، اعتبار و حجیت شاهدِ حال، دیدگاههای مختلفی ابراز شده است. تفاوت نظرات در کم و کیف شرایط حاکم، موجب گردیده دو نظریه موافق و مخالف پیرامون اصل اعتبار شاهدِ حال بهعنوان مبرِّز اراده شکل بگیرد. مخالفین در مواردی بر عدم کفایت شهادتِ حال و خلاف اصل بودن آن تأکید دارند. در مقابل، موافقان در قالب نظریات متفاوت از قبیل اعتبار به شرط قطعی بودن، اعتبار به شرط نوعی بودن، اعتبار مشروط به قرائن و شواهد دیگر و اعتبار در صورت مساوقت با اذن صریح، ضمن تأکید بر اعتبار در مبنای حجیت آن، اختلافنظر دارند. در راستای تحقیق پیرامون نظریات و آراء مطرح و دستیابی به ثمره فقهی، لازم است مرحله وجود و تحقق شاهدِ حال و مرحله حجیت آن از منظر سیره معصومان (علیهمالسلام) بهعنوان منابع اصلی اعتبار شاهدِ حال مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
Malihi S M. The Reliability of Shahed-e Hal in Imamiyah Jurisprudence with Emphasis on the Conduct of the Infallibles (a.s.). 3 2021; 20 (42) :249-268 URL: http://pdmag.ir/article-1-1322-fa.html
ملیحی سیدمصطفی. اعتبار شاهد حال در فقه امامیه با تأکید بر سیروه معصومان (علیهمالسلام). پژوهش دینی. ۱۴۰۰; ۲۰ (۴۲) :۲۴۹-۲۶۸