اختلاف میان مصاحف شهرها که غالباً به 44 فراز قرآنی محدود میشود از دیرباز مورد توجه بوده و توضیحی روشن را مطالبه میکرده، بیشتر دانشمندان مسلمان فرازهای یادشده را از جملۀ قراءاتی معرفی میکنند که خلیفۀ سوم به آسمانی بودنشان باور داشته، اما چون در این فرازهای خاص امکان بازتاب دادن دو قرائت آسمانی با یک صورت نوشتاری ممکن نبوده کاتبان وی مجبور گشتند آنها را در مصاحف عثمانی توزیع نمایند؛ بررسی چگونگی این توزیع نشان میدهد مصاحف شامی و عراقی همواره در تقابل با هم قرار داشته و در هیچ فرازی از آن 44 فراز مشترک نبودهاند، این در حالی است که کتابت مصاحف عثمانی با هدف یکسانسازی مصاحف و به علت بالا گرفتن اختلاف قرائت میان شامیان و عراقیان رخ داد، ناهماهنگی میان این هدف و چگونگی آن توزیع میتواند ارتباط اختلافات یادشده با مصاحف عثمانی و آسمانی بودنشان را تضعیف و بشری بودن برخیشان را تقویت نماید در حالی که چگونگی توزیعشان در مصاحف شهرها هم میتواند نشان دهد کدام صورت نوشتاری صحیح و موافق با نزولِ شفاهی کلام خدا و کدام صورت نوشتاری خطا و مخالف با آن است.
Sohrabi M. The Difference between the Maṣāḥif of the Cities (What They are and Their Relationship with the Ottoman Maṣāḥif). 3 2023; 22 (46) :227-255 URL: http://pdmag.ir/article-1-1842-fa.html
سهرابی محمد. اختلاف مصاحف شهرها (چیستی و پیوندشان با مصاحف عثمانی). پژوهش دینی. 1402; 22 (46) :227-255