یکی از الفاظ تحرّکنمایِ فکری، توسط فرقه وهابیّت، اصطلاح پرکاربرد «مِنْ دُونِ اللهِ» در پارهای از آیات قرآن میباشد. تحقیق حاضر ضمن التفات به معانیِ لغوی واژه «دُونْ»، و معنای جبلی پیشوند لفظ «مِنْ» برای این کلمه، به بررسی در تقابل معناییِ قید «مِنْ دُونِ» با عباراتی چون «مِنْ عِنْدِ» و «مِنْ لَدُنْ»، میپردازد. سپس با استناد به آیات، موارد کارایی و معنایی، و نیز استعمال مفهومیِ ترکیب «من دون الله»، اقسام و مصادیق آنرا تبیین کرده. و پس از آن با غور در آیات، با ارائه ادله مُتقن، خلاف دیدگاه وهابیون را در این امر، به اثبات میرساند. و فرجام، جهت فهم ترجمه صحیح عبارت «من دون الله»، مصادیق و معانیِ حقیقیِ آنرا بر اساس بافت کلام، در قالب مباحث «عبادی، غیریّت، ولایی، توسل و استغاثه، شفاعت، قُرب و بُعد، توصیف و مستثنی، انفصال، مفارقت، مجانبت و...». به ثبوت میرساند. و ابراز میدارد؛ که تعبیر «من دون الله» در تمام موارد به معنای عبارت «من غیر الله» نمیباشد. بلکه دارای معانی متفاوتی بوده و بر اساس پذیرش و ایفای نقش خود در جمله، افاده معنا میکند.
Madineh Darabi R, Radbin A, Amiri A. Examining the Meanings of the Expression «مِنْ دُونِ اللهِ» (min dūnillah) in the Holy Qur’an. 3 2024; 24 (48) :115-135 URL: http://pdmag.ir/article-1-2073-fa.html