مسئله جایگاه عقل در فهم معارف دینی، به ویژه در باب توحید، از دیرباز موضوع مباحثات گستردهای در میاناندیشمندان اسلامی بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی، به مقایسه جایگاه و کارکرد عقل در فهم توحید از منظر دو جریان فکری تأثیرگذار یعنی وهابیت و اخوان المسلمین میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که وهابیت، برخلاف اخوان المسلمین، قلمرو عقل در فهم توحید را محدود کرده و به نوعی رویکردی حداقلی نسبت به آن دارد. این تفاوت در نگاه به عقل، پیامدهای قابل توجهی در فهم مفاهیم بنیادین توحید، از جمله براهین اثبات وجود خدا، تقسیمبندی توحید، اثبات صفات خداوند و تفسیر صفات خبری داشته است. رویکرد حداقلی وهابیت به عقل همچنین منجر به نفی برخی از آموزههای اسلامی همچون توسل، استغاثه و ولایت تکوینی اولیاء شده است. در مجموع، این پژوهش نشان میدهد که اختلاف در نگاه به عقل، به تفاوتهای چشمگیری در فهم و تفسیر آموزههای توحیدی در میان وهابیت و اخوان المسلمین منجر شده است.
Moradi Maki M, Farmanian M, Afzal Abadi M. Comparative Study of the Views of Wahhabism and the Ekhavānul Muslimin on the Role of Reason
in Theological Issues of Monotheism. 3 2025; 24 (49) :5-29 URL: http://pdmag.ir/article-1-2168-fa.html
مرادی مکی مجتبی، فرمانیان مهدی، افضل آبادی محسن. بررسی تطبیقی دیدگاه وهابیت و اخوان المسلمین درباره جایگاه عقل در مسائل توحیدی. پژوهش دینی. 1403; 24 (49) :5-29