این پژوهش به بررسی چارچوب اخلاقی هوش مصنوعی مبتنی بر اصول اسلامی در چهار حوزۀ ارتباط انسان با خدا، خود، دیگران و محیط زیست میپردازد. با استفاده از روش کیفی-تحلیلی و استناد به منابع دینی (قرآن، احادیث) و مطالعات کتابخانهای، اصول اخلاقی اسلام استخراج کرده و تطبیق آنها با چالشهای هوش مصنوعی تحلیل شده است. بررسیها نشان میدهد در ارتباط با خدا اصولی مانند ادای امانت الهی و عدالت، الهامبخش طراحی سیستمهای شفاف، عادلانه و مسئولیتپذیر است. در ارتباط انسان با خود مدیریتی قوای درونی (قدرتطلبی، کمالطلبی) و توجه به سلامت روانی-جسمانی کاربران در طراحی الگوریتمها ضروری است. در ارتباط با دیگران رعایت انصاف، احترام به حریم خصوصی و اجتناب از تبعیض در سیستمها مانند تشخیص چهره و استخدام هوشمند و در ارتباط با محیط زیست بهینهسازی مصرف انرژی، کاهش آلایندگی و حفاظت از حیات وحش با کمک هوش مصنوعی از مهمترین موارد هستند؛ در نتیجه تلفیق اصول اسلامی با اخلاق هوش مصنوعی، نهتنها از بحرانهایی مانند نقض حریم خصوصی و تبعیض الگوریتمی جلوگیری میکند، بلکه هوش مصنوعی را به ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی و پایداری زیستمحیطی تبدیل مینماید.
Mahdavi Noor S H, Aram M R. AI Ethics: A Framework Based on Human Relationships with God, Self, Others, and the Environment. 3 2025; 24 (49) :205-224 URL: http://pdmag.ir/article-1-2176-fa.html
مهدوی نور سید حاتم، آرام محمدرضا. اخلاق هوش مصنوعی: چهارچوبی مبتنی بر اصول ارتباطی انسان
با خدا، خود، دیگران و محیط. پژوهش دینی. 1403; 24 (49) :205-224