ترجمه متون مقدس، به ویژه قرآن، همواره با چالشهای معنایی، فرهنگی و بلاغی ویژهای روبهرو بوده که بر دقت و کیفیت ترجمه آن تأثیرگذار هستند. در سالهای اخیر، پیشرفتهای چشمگیر در حوزه هوش مصنوعی و سیستمهای ترجمه ماشینی موجب گسترش کاربرد این فناوریها در ترجمه متون مذهبی شده است. این پژوهش به مقایسه ترجمه انسانی یوسفعلی، ترجمه ماشینی گوگل ترنسلیت و ترجمه هوش مصنوعی کلاد از چهل آیه نخست سوره یوسف میپردازد. در تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی، چهار معیار اصلی برای ارزیابی ترجمهها شناسایی شد: انتخاب واژگان، انتقال استعارات، درک بافت متن و بازتاب تأکیدات بلاغی. نتایج پژوهش نشان داد که در مقایسه با ماشین ترجمه گوگل، هوش مصنوعی کلاد با بهرهگیری از فناوریهای نوین، به طور نسبی توانسته است تا حد زیادی به کیفیت ترجمه انسانی نزدیک شود، اما همچنان در انتقال مفاهیم پیچیده و عمیق قرآن با محدودیتهایی هرچند جزئی مواجه است. از سوی دیگر، ترجمه گوگل ترنسلیت در برخی جنبههای معنایی و فرهنگی با چالشهایی روبهرو بود که میتواند بر دقت و اعتبار ترجمههای ماشینی تأثیر بگذارد. با وجود پیشرفتهای چشمگیر در زمینه هوش مصنوعی و سیستمهای ترجمه ماشینی، این چالشها کم و بیش ادامه دارند و نشان میدهند که بهبود کیفیت ترجمههای متون دینی نیازمند توجه بیشتر به جنبههای معنایی، فرهنگی و بلاغی است. همچنین، نتایج این پژوهش بر لزوم همکاری بیشتر میان مترجمان انسانی و فناوریهای نوین تأکید دارد، چرا که ترکیب این دو میتواند به افزایش دقت و کارایی ترجمهها کمک کند.
Yari A, Firouzian Pour Esfahani A. The Interaction of Human Translators, Machine Translation, and Artificial Intelligence in Qur’anic Translation. 3 2025; 24 (50) :71-94 URL: http://pdmag.ir/article-1-2256-fa.html