در متون حدیثی عامه روایتی در بارۀ رجم مشاهده میگردد که نشان میدهد این مجازات در آیهای از کتاب خدا تشریع گشته و ابلاغ نمودنش بر عهدۀ سنّت نهاده نشده است، نبود این آیه در سیاهۀ مصاحف عثمانی شبهۀ تحریف قرآن به نقیصه را تقویت کرده و فقیهان عامّه با واکنش نشان دادن، فرضیۀ نسخ تلاوت و باقی ماندن حکم را مطرح ساختهاند. اما بیشتر فقیهان شیعه به موازات انکار این نوع از نسخ پاسخ جایگزینی ارائه ننمودهاند، این در حالی است که روایتی از کتاب کافی بر وجود آیۀ رجم تصریح کرده و اشاره به بودنش در قرآن نموده است؛ کنکاش در فضای صدور روایت عامّه و بررسی هویت یکی از رجال حاضر در سند روایت شیعه (محمد بن عیسی بن عبید) از پیوند برخی انگیزههای غیر فقهی با آیۀ رجم خبر میدهند که پژوهش پیرامون آن را به ناچار از دانش فقه بیرون آورده و به عرصههایی دیگر میکشانند، نوشتۀ حاضر تلاش دارد با تکیه بر پژوهش تاریخی روشن سازد که چگونه انگیزههای سیاسی مایۀ ساخت آیۀ رجم و روایت شدنش در میان عامه گشت و چگونه روایت حاکی از وجود آیۀ رجم به فرهنگ حدیثی شیعه نیز منتقل گردید؛ این دستاورد بدان معناست که آیۀ رجم و روایت دال بر وجود آن فاقد ارزش معرفتی بوده و شایسته است از پژوهشهای صرفًا علمی در سه حوزۀ قرآن، حدیث و فقه کنار نهاده شود.
Moaddab S R, Sohrabi M. The Verse of Stoning (Āye Rajm) from the Second Caliph to Moḥammad ibn ʿĪsā ibn ʿUbayd. 3 2025; 25 (51) :141-171 URL: http://pdmag.ir/article-1-2315-fa.html
مؤدب سیدرضا، سهرابی محمد. آیۀ رجم از خلیفۀ دوم تا محمد بن عیسی بن عبید. پژوهش دینی. 1404; 25 (51) :141-171