|
نقش مقاصد الشریعه در تفسیر فقهی قرآن
|
ابراهیم یاقوتی   |
|
|
|
چکیده: (15 مشاهده) |
| تفسیر فقهی قرآن همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عرصه‌های تعامل میان نص قرآنی و زندگی اجتماعی مسلمانان مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، مقاصد الشریعه به‌عنوان مجموعه‌ای از اهداف و حکمت‌های کلی شریعت، نقش اساسی در هدایت روند استنباط و فهم نصوص ایفا می‌کند. با وجود اینکه در روش‌های سنتی تفسیر، توجه عمده به ظاهر الفاظ و قواعد اصولی معطوف بوده، تحولات اجتماعی و پیچیدگی‌های روابط انسانی ضرورت بازنگری در این رویکرد را آشکار ساخته است. رویکرد مقاصدی با تمرکز بر مقاصد ضروریه همچون حفظ دین، نفس، عقل، نسل و مال و همچنین توجه به مصالح حاجیه و تحسینیه، امکان تفسیر پویاتر و متناسب‌تر با شرایط زمان و مکان را فراهم می‌آورد. این مقاله با بررسی مبانی نظری مقاصد الشریعه، سیر تاریخی آن در میان اندیشمندان اهل سنت و شیعه، و تحلیل روش‌شناسی مقاصدی، می‌کوشد ظرفیت‌ها و چالش‌های این رویکرد در تفسیر فقهی قرآن را روشن سازد. همچنین نمونه‌هایی از آیات مرتبط با عبادات، معاملات، احوال شخصیه و مجازات‌ها مورد بررسی قرار گرفته تا نحوه کاربست عملی مقاصد در فهم نصوص قرآنی آشکار گردد. یافته‌ها نشان می‌دهد که بهره‌گیری از مقاصد الشریعه نه به معنای کنار گذاشتن نص، بلکه در جهت تکمیل و تعمیق فهم آن است و می‌تواند به تحقق عدالت، رفع تعارضات ظاهری و پاسخگویی به نیازهای معاصر جامعه اسلامی یاری رساند. |
|
| واژه‌های کلیدی: مقاصد الشریعه، تفسیر فقهی قرآن، استنباط احکام، فقه مقاصدی، عدالت شریعت، مصالح مرسله. |
|
|
متن کامل [PDF 382 kb]
(7 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1404/8/24 | پذیرش: 1404/8/24 | انتشار: 1404/8/24
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
